بازارهای آتی سهام ایالات متحده طی روزهای اخیر با افت قابلتوجهی مواجه شدهاند؛ افتی که نهتنها بازتاب نگرانیهای کوتاهمدت در مورد درآمدهای خردهفروشان بزرگ است، بلکه تصویری عمیقتر از لرزشهای بنیادین در اقتصاد آمریکا را ترسیم میکند. بررسی دقیق دادهها و اظهارنظرهای مقامات فدرال رزرو، فعالان بازار و مدیران شرکتها، به ما اجازه میدهد لایهبهلایه دلایل این نوسانات و پیآمدهای احتمالی آن را واکاوی کنیم. این بررسی زمانی اهمیت بیشتری پیدا میکند که بدانیم افت اخیر در کنار عوامل ژئوپلیتیک، ساختار بدهی دولت فدرال و انتظارات تورمی در حال رشد رخ داده است.
کاهش همزمان شاخصها و صعود بازده اوراق
افت 0.6 درصدی شاخصهای S&P500 و نزدک، همزمان با افزایش بازده اوراق خزانه 10 ساله به محدوده 4.48%، یادآور یک تناقض کلاسیک در بازارهای مالی است: ترس از تورم، رکود، یا هر دو. این جهش در بازده اوراق، بهویژه پس از کاهش رتبه اعتباری آمریکا توسط Moody’s، نشانهای از نگرانی سرمایهگذاران نسبت به آینده مالی ایالات متحده است. در حالیکه تلاش ترامپ برای تصویب لایحه سنگین مالیاتی و هزینهای در کنگره ادامه دارد، تحلیلگران UBS هشدار میدهند بدهی ملی 36.2 تریلیون دلاری آمریکا ممکن است با این طرح بین 3 تا 5 تریلیون دلار دیگر افزایش یابد. این در حالی است که خزانهداری آمریکا در حال برنامهریزی برای انتشار اوراق جدید با سررسیدهای بلندمدت است، که در صورت کاهش تقاضا، ممکن است باعث جهش بیشتر بازده شود.
اثرگذاری تعرفهها بر اعتماد مصرفکننده و سود شرکتها
در حالیکه ترامپ سعی دارد با تصویب بسته مالیاتی مورد علاقهاش دست بالا را در انتخابات آینده داشته باشد، مصرفکنندگان آمریکایی در حال عقبنشینیاند. افت 3.8 درصدی فروش مشابه Target در فصل اول و کاهش پیشبینی سالانه این شرکت، زنگ خطری است برای اقتصاد مصرفمحور آمریکا.
در مقابل، Walmart که سهم بیشتری از درآمدش از فروش کالاهای اساسی است، همچنان برآوردهای قبلی خود را حفظ کرده، اما هشدار داده است که برای جبران تعرفهها، مجبور به افزایش قیمت خواهد شد. در یک فضای اقتصادی که همزمان هزینههای خانوارها رو به افزایش و درآمد واقعی آنها در حال کاهش است، رفتار مصرفکنندگان بهسرعت در حال تغییر است. گزارشهایی از افزایش خرید اقلام ارزانقیمت و کاهش خرید کالاهای لوکس و اختیاری منتشر شدهاند.
در این میان، شرکتهایی نظیر Home Depot اعلام کردهاند برخی محصولات بهدلیل هزینههای تعرفهای ممکن است از قفسههایشان حذف شوند. همزمان، برخی دیگر از مدیران شرکتها، از جمله در Target، بهدنبال انتقال زنجیره تأمین از چین به سایر کشورهای آسیایی هستند؛ حرکتی که اگرچه هزینه تعرفه را کاهش میدهد، اما وابستگی به تأمینکنندگان جدید و احتمالات تأخیر را افزایش میدهد. تغییر در استراتژی تأمین کالا و لجستیک، تأثیرات زنجیرهای بر هزینه و زمان تحویل به مشتری نهایی خواهد داشت و این بهنوبه خود میتواند تقاضا را بیشتر تحت فشار قرار دهد.
فدرال رزرو و بیثباتی سیاستگذاری
مقامات فدرال رزرو با لحنی محافظهکارانهتر از هفتههای گذشته ظاهر شدهاند. آنها در اظهاراتی نسبت به نوسانات تورمی ناشی از تعرفهها هشدار داده و بر ضرورت صبر پیش از هرگونه تصمیمگیری درباره نرخ بهره تأکید کردهاند. این رویکرد احتیاطی، در کنار نرخهای بهره بالا، فشار مضاعفی بر بازار سهام وارد کرده است. همچنین بازارها بهدقت سخنان اعضای FOMC را رصد میکنند، زیرا عدم همسویی نظرات درون کمیته ممکن است نشانهای از شکاف سیاستگذاری باشد. برخی از اعضا بر ضرورت کاهش نرخ بهره برای حمایت از رشد اقتصادی تأکید دارند، در حالیکه دیگران نگران فشارهای تورمی ناشی از کسری بودجه و افزایش قیمت واردات هستند.
تأثیر سیاست خارجی و ژئوپلیتیک: ایران، چین، ژاپن
افزایش تنشها در خاورمیانه نیز به افزایش بهای نفت خام منجر شده است. خبر آمادگی اسرائیل برای حمله به تأسیسات هستهای ایران، بهای نفت برنت را به بیش از 66 دلار رساند. این در حالی است که دادههای API نیز از افزایش غیرمنتظره ذخایر نفتی آمریکا خبر میدهند. افزایش قیمت نفت، ضمن بالا بردن هزینه حملونقل و تولید، ممکن است دوباره موج جدیدی از تورم را در اقتصاد آمریکا و اروپا ایجاد کند.
در جبهه آسیای شرقی، سخنان جنسن هوانگ، مدیرعامل Nvidia، مبنی بر شکست محدودیتهای صادرات چیپهای AI به چین، زنگ خطر دیگری برای تسلط تکنولوژیک آمریکا به صدا درآورد. وی اشاره کرد که شرکتهای چینی با حمایت دولت و انگیزه مضاعف، در حال توسعه فناوریهای بومی هستند. کاهش سهم بازار انویدیا در چین از ۹۵ درصد به ۵۰ درصد، بازتابی از همین تحول است.
از سوی دیگر، ژاپن نیز با افت صادرات به آمریکا و تزلزل در بازار اوراق قرضه بلندمدت، با چالشی تازه مواجه است. این وضعیت، قدرت مانور بانک مرکزی ژاپن را در ادامه سیاستهای حمایتی پولی محدود کرده است. کارشناسان معتقدند تضعیف روابط تجاری با آمریکا و وابستگی شدید به صادرات، ژاپن را در موقعیت شکنندهای قرار داده است.
واکنش سرمایهگذاران جهانی و سیر سرمایهگذاری
بازارهای اروپا و آسیا نیز از این فضای بیثبات بینصیب نماندهاند. شاخص استاکس 600 اروپا 0.5 درصد کاهش یافته و سرمایهگذاران به سوی داراییهای امن همچون ین و فرانک سوئیس پناه بردهاند. همچنین، در آسیا، شاخصهای منطقهای در پی امید به فرصتهای تازه سرمایهگذاری خارج از آمریکا، رشد خفیفی را تجربه کردهاند. گزارشهایی نیز از ورود سرمایه به بازارهای نوظهور آسیایی همچون اندونزی و ویتنام منتشر شده که نشان از تمایل به تنوع در سبدهای بینالمللی دارد.
نقش ارزها و طلا در مقابله با ریسک
با افت شاخص دلار، طلا نیز بار دیگر نقش پناهگاه امن خود را نشان داده و به سطح 3,311 دلار در هر اونس رسیده است. همچنین ارزهایی مانند یورو، پوند، و ین در برابر دلار تقویت شدهاند؛ نشانهای از آغاز یک حرکت تدافعی در میان فعالان بازار که بهدنبال تنوع بخشی به داراییهای خود هستند. برخی تحلیلگران پیشنهاد کردهاند که در صورت تشدید بحران بدهی آمریکا، طلا ممکن است رکوردهای تاریخی جدیدی را ثبت کند؛ بهویژه اگر نرخهای بهره واقعی منفی باقی بماند.
فرصت یا هشدار؟ مسیر پیشروی بازارها چگونه است؟
با نگاهی لایهبهلایه به تحولات اخیر، میتوان گفت بازار آمریکا در مرحلهای حساس قرار گرفته است: از یک سو سیاستهای انبساطی مالی ترامپ ممکن است در کوتاهمدت موجب رشد مصنوعی بازار شود، اما در بلندمدت تبعات سنگینی برای بودجه عمومی و تورم دارد. از سوی دیگر، تعرفههای تجاری و عدم قطعیت در مذاکرات با چین، ژاپن و سایر اقتصادها، ریسک بالایی برای درآمد شرکتها و ثبات بازار ایجاد کردهاند.
همچنین باید توجه داشت بازارها بیش از هر زمان دیگری به روانشناسی جمعی سرمایهگذاران وابستهاند. تغییرات ناگهانی در انتظارات تورمی، نرخ بهره، یا تحولات ژئوپلیتیک میتواند در عرض چند ساعت جهت بازارها را معکوس کند. بنابراین، در چنین فضایی، انعطافپذیری و مدیریت ریسک اهمیت فوقالعادهای پیدا کرده است.
برای معاملهگران، این شرایط فرصتی است برای بررسی دقیق پوزیشنهای خود. افت فعلی بازارها، بهویژه در نزدک و سهام فناوری، میتواند بهمثابه یک اصلاح موقتی باشد یا آغازگر یک روند نزولی بزرگتر. تحلیل دقیق سیاستهای مالی آمریکا، نتایج مذاکرات تجاری و واکنشهای فدرال رزرو، سه کلید اصلی برای جهتگیری درست سرمایهگذاری در هفتههای آتی خواهند بود. در نهایت، موفقیت در این بازار وابسته به تیزبینی، انضباط معاملاتی و پیگیری مداوم اخبار کلان اقتصادی است.