واگرایی معمولی و مخفی، عدم همسویی بین حرکت قیمت در نمودار و حرکت اندیکاتورها را نشان می‌دهند؛ واگرایی معمولی سیگنال‌دهنده برگشت روند و واگرایی مخفی نشان‌دهنده ادامه روند است. این ابزارها تحلیلگران و معامله‌گران را در پیش‌بینی تغییرات بازار و یافتن نقاط حساس یاری می‌دهند. برای یادگیری کامل نحوه تشخیص و استفاده مؤثر از این سیگنال‌های حیاتی در استراتژی معاملاتی خود، ادامه این مقاله را مطالعه کنید.
واگرایی و انواع آن
واگرایی (Divergence) الگویی در تحلیل تکنیکال است که در نمودارهای قیمت مشاهده می‌شود؛ زمانی که قیمت یک دارایی مالی در جهت مخالف یک شاخص فنی حرکت می‌کند. واگرایی هشداری است مبنی بر این‌که روند فعلی درحال تضعیف است و ممکن است تغییر کند.
واگرایی‌ها دو نوع اصلی براساس جهت دارند: واگرایی مثبت (صعودی) نشان می‌دهد قیمت ممکن است به زودی افزایش یابد؛ واگرایی منفی (نزولی) نشان می‌دهد قیمت ممکن است به زودی کاهش یابد. این واگرایی‌ها نشانگر آمادگی معامله‌گران برای خرید (در مثبت) یا فروش/خروج (در منفی) هستند.
دو نوع واگرایی دیگر بر اساس نتیجه حرکت روند وجود دارد: واگرایی معمولی (منظم/کلاسیک) و واگرایی مخفی (پنهان). در واگرایی معمولی احتمال شکست قیمت بیشتر است، درحالی‌که در واگرایی پنهان یا مخفی احتمال ادامه روند بیشتر می‌شود. برای شناسایی واگرایی‌های معمولی و پنهان، درک واگرایی‌های مثبت و منفی لازم است.
واگرایی مثبت یا صعودی
این واگرایی زمانی رخ می‌دهد که قیمت کف‌های پایین‌تری ثبت می‌کند اما شاخص فنی کف‌های بالاتری نشان می‌دهد، که به عنوان یک سیگنال صعودی و امکان حرکت بالاتر در قیمت تلقی می‌شود.
واگرایی منفی یا نزولی
این واگرایی زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت سقف‌های بالاتری ثبت می‌کند اما شاخص فنی سقف‌های پایین‌تری نشان می‌دهد، که به عنوان یک سیگنال نزولی و امکان حرکت پایین‌تر در دارایی تلقی می‌شود.
واگرایی معمولی یا منظم
واگرایی معمولی یک تاییدیه قوی برای کاهش قدرت حرکت بازار است که اغلب پیش از تغییر جهت قیمت ظاهر می‌شود و احتمال شکست روند در آن بسیار زیاد است، و خود به دو نوع صعودی و نزولی تقسیم می‌شود.
واگرایی مخفی یا پنهان
واگرایی مخفی معمولاً شاخصی برای ادامه روند فعلی پس از یک اصلاح (Pullback) است، و نشان‌دهنده فرصتی برای ورود در جهت روند اصلی محسوب می‌شود.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید و فروش جفت ارز در فارکس
درک مفهوم واگرایی مخفی و معمولی
همان‌طور که می‌دانید قیمت چه در روند نزولی یا روند صعودی باشد، در مسیر حرکت خود سه انتخاب دارد.
- حرکت در مسیر و ادامه روند: این همان مسیر اصلی قیمت است که به آن روند یا ترند (Trend) می‌گویند.
- اصلاح قیمت و ادامه روند: قیمت کمی به‌جهت مخالف حرکت می‌کند و سپس به مسیر اصلی بازمی‌گردد که به آن عقب‌نشینی یا پولبک (Pullback) می‌گویند.
- معکوس‌شدن یا شکست روند: در این حالت قیمت مسیر خود را عوض می‌کند و اگر صعودی باشد نزولی می‌شود و اگر نزولی باشد صعودی می‌شود. به این تغییر مسیر، شکست یا بریک اوت (Breakout) می‌گویند.
بیشتر بخوانید: شکست یا Breakout در تحلیل تکنیکال
واگرایی معمولی در روندهای نزولی و صعودی
واگرایی معمولی که به آن واگرایی کلاسیک نیز می‌گویند، بیشتر برای تایید پایان روند و سیگنال‌های شکست قیمت کاربرد دارد تا معامله‌گران برای معاملات خلاف روند آماده شوند.
- در روند نزولی: قیمت کف‌های پایین‌تر ثبت می‌کند، اما شاخص فنی با ثبت کف بالاتر، کاهش بیشتر را تایید نمی‌کند. این نشانه احتمالی صعود قیمت است.
- در روند صعودی: قیمت سقف‌های بالاتر ثبت می‌کند، اما شاخص فنی با ثبت سقف پایین‌تر، افزایش بیشتر را تایید نمی‌کند. این نشانه احتمالی نزولی شدن قیمت است.
مشاهده این واگرایی سیگنال معاملاتی محسوب می‌شود اما باید با خطوط روند، حمایت و مقاومت و سایر تکنیک‌ها تایید شود. برای مثال، برخورد قیمت به مقاومت همراه با واگرایی RSI نزولی، احتمال شکست روند صعودی را افزایش می‌دهد. برخورد قیمت به حمایت همراه با واگرایی RSI صعودی، احتمال شکست روند نزولی را افزایش می‌دهد.
واگرایی مخفی در روندهای نزولی و صعودی
واگرایی مخفی ناهماهنگی جزئی در روند حرکتی و قدرت قیمت را در طول یک روند نشان می‌دهد و زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت خارج از محدوده‌های سطوح حمایت و مقاومت باشد.
- واگرایی مخفی نزولی: در روند نزولی، قیمت سقف‌های پایین‌تر ثبت می‌کند اما شاخص سقف بالاتر نشان می‌دهد. این می‌تواند هشدار تغییر روند یا اصلاح جزئی باشد، که غالباً اصلاح است، زیرا قیمت به حمایت قوی نرسیده.
- واگرایی مخفی صعودی: در روند صعودی، قیمت کف‌های بالاتر ثبت می‌کند اما شاخص کف پایین‌تر نشان می‌دهد. این نیز می‌تواند هشدار تغییر روند یا اصلاح جزئی باشد؛ غالباً اصلاح است و قیمت ادامه می‌یابد، زیرا به مقاومت قوی برخورد نکرده.
بیشتر بخوانید: بازار روند دار چیست؟
واگرایی مخفی و معمولی به ما چه می‌گوید؟
واگرایی‌های معمولی و منظم سیگنال‌های احتمالی برای معکوس‌شدن روند هستند، درحالی‌که واگرایی‌های پنهان سیگنال‌های ادامه و تداوم روند هستند.
- واگرایی‌های معمولی یا منظم = سیگنال بازگشت احتمالی روند
- واگرایی‌های مخفی یا پنهان = سیگنال ادامه روند
واگرایی مخفی و معمولی هر دو سیگنال‌های مناسبی برای معامله‌گران به‌جهت سرمایه‌گذاری یا جلوگیری از ضرر در بازارهای مالی هستند. معامله‌گران از واگرایی برای ارزیابی حرکت اساسی در قیمت دارایی و احتمال برگشت روند استفاده می‌کنند.
برای مثال، اگر قیمت سهام سقف‌های جدید می‌زند اما شاخص RSI سقف‌های پایین‌تر ثبت کند (واگرایی منفی)، این هشدار ضعف روند صعودی است و معامله‌گر تصمیم به خروج یا تعیین حد ضرر می‌گیرد.
در واگرایی مثبت، قیمت کف‌های جدید می‌زند درحالی‌که شاخص RSI کف‌های بالاتر ثبت می‌کند. این نشان می‌دهد کف قیمت درحال از دست دادن روند نزولی خود است و احتمال برگشت روند وجود دارد.
کاربرد واگرایی مخفی و معمولی
واگرایی مخفی و معمولی، یکی از کاربردهای رایج بسیاری از شاخص‌های فنی، در درجه اول نوسانگرها (Oscillators) هستند. اصطلاح واگرایی دو معنای متمایز دارد: یکی اشاره به وضعیتی در نمودار که در آن ناهماهنگی دیده می‌شود، و دیگری به میزان جدایی یا واگرابودن دو خط نشانگر (اغلب در رابطه با MACD).
واگرایی و همگرایی متضاد یکدیگرند؛ همگرایی تاییدی بر ادامه پرقدرت روند است، در حالی که واگرایی احتمال تغییر قیمت را نشان می‌دهد. واگرایی در نهایت به همگرایی ختم می‌شود؛ در معمولی قیمت با شاخص، و در مخفی شاخص با قیمت همگرا می‌گردد.
بیشتر شاخص‌های فنی برای مشاهده واگرایی، اسیلاتورهای مومنتوم هستند که قدرت حرکتی بازار را اندازه می‌گیرند. برخی از آنها برای تعیین نقاط اشباع (خرید/فروش) استفاده می‌شوند که احتمال بازگشت قیمت را افزایش داده و واگرایی اغلب در این نقاط روی می‌دهد. بهترینِ این اسیلاتورها شامل RSI و Stochastics هستند که با مقادیر 0 تا 100 خود، نوسانات و نقاط اشباع را مشخص می‌کنند.
نحوه استفاده از واگرایی مخفی و معمولی در معاملات
تشخیص الگوهای واگرایی در نمودار دشوار نیست. با توضیحات بالا توانستید واگرایی مخفی و معمولی را به‌خوبی بشناسید و کافی است در نمودارهای مالی این الگوها را پیدا کنید. در ادامه به شما خواهیم گفت که چطور با مشاهده این الگوها، معاملات خود را برنامه‌ریزی کنید.
قدم اول: برای معاملات خود فیلتر تعیین کنید.
با شناخت نشانه‌ها و کاربرد واگرایی معمولی و مخفی، استراتژی معاملاتی بسازید. واگرایی پنهان نشان‌دهنده پایان دوره تثبیت قیمت است؛ با مشاهده آن به‌دنبال سیگنالی از ادامه روند قبلی باشید.
- در روند صعودی: به‌دنبال واگرایی پنهان صعودی باشید و از آن به‌عنوان سیگنال خرید استفاده کنید. الگوهای واگرایی پنهان نزولی را نادیده بگیرید.
- در روند نزولی: برعکس عمل کنید؛ به‌دنبال واگرایی پنهان نزولی باشید و الگوهای صعودی را نادیده بگیرید. با مشاهده الگوی پنهان نزولی، به‌دنبال معامله فروش باشید.
الگوهای واگرایی پنهان که با جهت روند بزرگ‌تر همسو هستند، سیگنال قابل اعتمادتری صادر می‌کنند.
قدم دوم: حدضرر (StopLoss) خود را مشخص کنید.
بعد از این‌که یک واگرایی پنهان همسو با روند بزرگ‌تر مشاهده کردید، پارامترهای معامله را برنامه‌ریزی کنید. الگوهای واگرایی برای سیگنال تغییر روند آینده مناسبند، اما ممکن است به اندازه کافی قابل اعتماد نباشند. بنابراین، برای جلوگیری از غافل‌گیری توسط حرکات غیرعادی بازار، بهتر است حدضرر مناسبی مشخص کنید.
برای تعیین حدضرر حتما به روند قیمت، سقف‌ها یا کف‌های قبلی و مدیریت ریسک و سرمایه خود توجه کنید؛ اگر نقطه حدضرر با استراتژی معاملاتی هم‌خوانی نداشت، بهتر است وارد معامله نشوید.
بهترین نقطه حدضرر برای معامله در واگرایی مخفی صعودی، زیر پایین‌ترین کف ناحیه واگرایی است؛ و برای معامله در واگرایی مخفی نزولی، بالای بلندترین سقف ناحیه واگرایی است.
قدم سوم: برای معامله هدف تعیین کنید.
بازارهای مالی می‌توانند با نرخ‌های شگفت‌انگیزی سود، معامله‌گران را در رویای سودهای بی‌پایان غرق کنند، اما معاملات بی‌هدف و بدون برنامه به ضررهای جبران‌ناپذیر ختم می‌شود.برای معامله خود هدف تعیین کنید، زیرا هیچ قطعیتی در بازار و هیچ روند ادامه‌داری تا ابد نیست. الگوهای واگرایی مخفی و معمولی، فقط احتمالات را بیان می‌کنند و این شما هستید که باید از یک روند سود خود را بردارید.پس برای معاملات خود همان‌طور که حدضرر تعیین کردید، حدسود نیز تعیین کنید.
محدودیت‌های استفاده از واگرایی مخفی و معمولی
- نیاز به ترکیب با سایر ابزارها: واگرایی به تنهایی نباید مبنای تصمیم‌گیری قرار گیرد و برای تایید روند بازگشتی یا ادامه روند، لازم است با دیگر شاخص‌ها و تکنیک‌های تحلیل تکنیکال ترکیب شود.
- عدم حضور همیشگی و عدم تضمین: واگرایی مخفی و معمولی در همه نقاط بازگشت قیمت ظاهر نمی‌شوند و وقوع واگرایی نیز تضمین‌کننده معکوس شدن یا تغییر فوری روند نیست؛ ممکن است واگرایی ادامه یابد یا منجر به بازگشت قیمت نشود.
- کاربرد متفاوت انواع واگرایی: واگرایی معمولی معمولاً در انتهای روندها هشدار تغییر جهت می‌دهد، در حالی که واگرایی مخفی در میانه روندها ظاهر شده و بیشتر تاییدی بر ادامه روند است.
- افزایش موفقیت با ترکیب: استفاده از واگرایی‌ها به تنهایی در معاملات خطرناک است، اما ترکیب آنها با سایر تکنیک‌ها و شاخص‌های فنی تحلیل تکنیکال می‌تواند به طور قابل توجهی درصد موفقیت معاملات را افزایش دهد.
بیشتر بخوانید: کپی ترید اپوفایننس
مجموعه اپوفایننس بهترین خدمات معامله‌گری و کپی ترید در زمینه بازارهای مالی را به ایرانیان ارائه می‌دهد. این مجموعه با بهره‌مندی از تکنولوژی‌های روز دنیا و ارائه آن به معامله‌گران، فضای امن و سریعی برای خریدوفروش انواع سهام‌های بین‌المللی، کالاها، فارکس و ارزهای دیجیتال فراهم کرده است.
تفاوت واگرایی معمولی با واگرایی مخفی در چیست؟
واگرایی معمولی در پایان یک روند مشاهده می‌شود و هشداری برای معکوس‌شدن روند است. واگرایی مخفی در میانه روند رخ می‌دهد و بیشتر یک تاکید برای ادامه روند است، هرچند ممکن است روند تغییر کند. در واقع واگرایی‌ها به‌طورکلی نشان‌دهنده یک ناهماهنگی بین روند قیمت و یک شاخص فنی هستند.
چطور با سیگنال‌های واگرایی مخفی معاملات موفق داشته‌باشیم؟
کلید موفقیت در معاملات با واگرایی مخفی این است که معاملات خود را در جهت روند بزرگ‌تر فیلتر کنید. همیشه احساسات بازار را تجزیه‌وتحلیل کنید و بهتر است یک شاخص حرکتی دنبال‌کننده روند، برای تأیید این سیگنال‌ها داشته‌باشید. در سیگنال‌های واگرایی مخفی، سیگنال‌های خلاف روند را مدنظر قرار ندهید.
تفاوت واگرایی و تایید در چیست؟
تایید با واگرایی متفاوت است. واگرایی زمانی است که قیمت و اندیکاتور چیزهای متفاوتی را به معامله‌گر می‌گویند. تایید زمانی است که اندیکاتور و قیمت یا چند اندیکاتور یک چیز را به معامله‌گر می‌گویند. درحالت ایده‌آل، معامله‌گران برای ورود به معاملات و درحین معاملات تأیید می‌خواهند. اگر قیمت درحال حرکت به سمت بالا باشد، آنها می‌خواهند اندیکاتورهایشان نشان دهد که حرکت قیمت احتمالاً ادامه دارد. با این‌حال از واگرایی به‌عنوان تایید نیز می‌توان استفاده کرد، درجایی‌که سیگنال صعودی یا نزولی توسط سایر تکنیک‌های معامله‌گری صادر شده است و واگرایی آن را تایید می‌کند.
